12.01.2016 Services publics, un levier pour les droits de tous ?


Communiqué de presse

Service de lutte contre la pauvreté, la précarité et l’exclusion sociale

12 janvier 2016

Le Service de lutte contre la pauvreté présente :

‘Le rapport bisannuel 2014-2015. Services publics et pauvreté’

« Les services publics jouent un rôle crucial dans la lutte contre la pauvreté », dit Françoise De Boe, coordinatrice du Service de lutte contre la pauvreté, la précarité et l’exclusion sociale. « La pauvreté menace les droits de l’homme. Des pouvoirs publics qui investissent des moyens dans la lutte contre la pauvreté n’est donc pas du luxe. » Après une concertation large et approfondie à ce sujet, des analyses et des recommandations ont été rassemblées dans le huitième rapport bisannuel du Service.

Les services publics, et les personnes qui souhaitent y faire appel, sont confrontés aujourd’hui à différents problèmes. Les droits sont de plus en plus liés à des conditions et des contrôles, et vus comme un ‘luxe’, ce qui fait que les personnes en arrivent à penser qu’elles n’ont pas de droits. Le durcissement de la législation relative aux allocations d’insertion par exemple, conduit à l’exclusion d’un grand nombre de demandeurs d’emploi, dont une partie ne trouve pas le chemin vers le CPAS. Parce que les droits sont de plus en plus fragilisés, le service recommande avec force d’examiner systématiquement l’impact des législations sur le respect des droits fondamentaux.

Garantir les droits de l’homme, aussi dans les situations de pauvreté

La responsabilité de l’effectivité des droits est souvent transférée : parfois vers un pouvoir plus local, – sans moyens suffisants et avec un risque d’insécurité juridique et d’inégalité des droits ; parfois vers la personne individuelle, comme par exemple dans le cas de la fourniture minimale de gaz et d’électricité. La concertation constate : « Lorsque des ménages qui ont un compteur à budget n’ont pas assez de moyens pour le recharger, ils se retrouvent sans électricité et gaz. L’année passée, les responsables politiques et les citoyens se sont beaucoup préoccupés d’un éventuel ‘black-out’, mais ils ne s’intéressent guère à la situation de nombreuses personnes pauvres qui doivent actuellement déjà vivre avec ce risque ». Un transfert vers le ‘marché’ est possible aussi, qui risque de provoquer une rupture dans la connaissance et l’expérience d’accompagnement des personnes en situation de pauvreté. Françoise De Boe indique que « les responsables politiques et les services publics eux-mêmes doivent garantir à tous l’exercice de leurs droits et l’accès à des services de qualité ».

L’égalité d’accès aux droits

Les personnes qui vivent dans la pauvreté sont confrontées à de nombreuses inégalités dans l’accès aux droits : elles sont plus souvent contrôlées, sont moins à l’aise avec le numérique, ont moins accès à l’information, … Françoise De Boe : « Nous demandons des services universels et accessibles, complétés par des mesures et un soutien adaptés pour ceux qui en ont besoin. Prévoir des seuils de revenu progressifs par exemple, permet de mieux prendre en considération les différentes situations de pauvreté et d’éviter le ‘tout ou rien’. »

Investir dans les services publics

« Les services publics sont trop souvent considérés en termes de coût », ajoute Françoise De Boe , « alors que ce sont des investissements dans l’avenir des enfants, dans le trajet vers un emploi de qualité, dans la participation culturelle, … L’investissement dans les services publics doit être renforcé dans les prochaines années. »

Le Service a mobilisé plus de 300 personnes, organisé 38 rencontres. Le rapport formule des recommandations pour tous les gouvernements et parlements du pays. Le Service et tous ceux qui se sont investis dans le rapport, attendent que ces recommandations contribuent à un large débat politique et à un renforcement de la lutte contre la pauvreté.

Pour plus d’informations

Le huitième rapport est disponible sur le site : www.luttepauvrete.be

Les personnes de contact

Françoise De Boe (FR) : 02/212 31 61, gsm : 0476/48 67 79, mail : francoise.deboe@cntr.be

Henk Van Hootegem (NL) : 02/212 31 71, gsm : 0485/71 52 24, mail : henk.vanhootegem@cntr.be


Persbericht

Steunpunt tot bestrijding van armoede,
bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting

12 januari 2016

Publieke diensten, een hefboom voor de rechten van iedereen?

Het Steunpunt Armoedebestrijding stelt voor:

‘Tweejaarlijks Verslag 2014-2015. Publieke diensten en armoede’

“Publieke diensten hebben een sleutelfunctie in de armoedebestrijding”, zegt Henk Van Hootegem, van het Steunpunt Armoedebestrijding. “Armoede bedreigt de mensenrechten. Een overheid die publieke middelen investeert in de aanpak van armoede, is dus geen luxe.” Na een breed en grondig overleg over het thema werden analyses en aanbevelingen gebundeld in het achtste tweejaarlijks Verslag van het Steunpunt.

De publieke diensten, en de personen die er gebruik van willen maken, botsen vandaag op verschillende problemen. Rechten worden meer en meer aan voorwaarden en controles gekoppeld en als ‘luxe’ gezien, waardoor mensen denken geen rechten meer te hebben. De verstrengde reglementering van de inschakelingsuitkeringen bijvoorbeeld, leidde tot de uitsluiting van heel wat werkzoekenden, waarvan niet iedereen de weg vindt naar de OCMW’s. Omwille van de uitholling van de rechten, dringt het Steunpunt erop aan om de impact van wetgeving op het respect voor de fundamentele rechten systematisch te onderzoeken.

Mensenrechten garanderen, ook in armoedesituaties

De verantwoordelijkheid voor de effectiviteit van rechten wordt vaak doorgeschoven: soms naar een overheid op een lager niveau – zonder voldoende middelen en met het risico op rechtsonzekerheid en –ongelijkheid; soms naar de individuele persoon, bijvoorbeeld in het geval van het beschikken over een minimumhoeveelheid gas en elektriciteit. Het overleg stelt vast: “Wanneer huishoudens met een budgetmeter zonder minimumlevering niet over voldoende middelen beschikken om deze op te laden, vallen ze zonder elektriciteit of gas. Het voorbije jaar maakten politici en burgers zich grote zorgen over een mogelijke ‘black-out’, maar ze staan niet stil bij het feit dat heel wat mensen in armoede nu al met dit risico moeten leven”. Ook een verschuiving naar ‘de markt’ is mogelijk, waarbij de continuïteit van de kennis en ervaring in de begeleiding van mensen in armoede dreigt verloren te gaan. Henk Van Hootegem wijst erop dat “beleidsverantwoordelijken en publieke diensten zelf moeten garanderen dat iedereen gebruik kan maken van zijn/haar rechten en van een kwaliteitsvolle dienstverlening”.

Gelijke toegang tot rechten

Mensen in armoede ervaren heel wat ongelijkheden in de toegang tot rechten: ze worden meer gecontroleerd, ze zijn vaak minder vertrouwd met digitale toepassingen, ze hebben minder toegang tot informatie, … Henk Van Hootegem: “We vragen een universele en toegankelijke dienstverlening, aangevuld met aangepaste ondersteuning en maatregelen voor wie dit nodig heeft. Door bijvoorbeeld graduele inkomensgrenzen te voorzien, kan beter rekening worden gehouden met de verschillende armoedesituaties en wordt verhinderd dat het ‘alles of niets’ is.”

Investeren in publieke diensten

“Publieke diensten worden te veel benaderd in termen van kosten”, zegt Henk Van Hootegem, “het zijn daarentegen investeringen in de toekomst van kinderen, in een traject naar een kwaliteitsvolle baan, in cultuurparticipatie, … De investering in publieke diensten moet de komende jaren versterkt worden.”

Het Steunpunt heeft tijdens 38 bijeenkomsten meer dan 300 mensen gemobiliseerd. Het Verslag formuleert aanbevelingen voor alle regeringen en parlementen in ons land. Het Steunpunt en iedereen die in het overleg geïnvesteerd heeft, verwachten dat deze aanbevelingen zullen bijdragen aan het politieke debat en aan een doorgedreven strijd tegen armoede.

Meer informatie

U kunt het achtste Verslag terugvinden op www.armoedebestrijding.be

Contactpersonen

Henk Van Hootegem (NL) : 02/212 31 71, gsm : 0485/71 52 24, henk.vanhootegem@cntr.be

Françoise De Boe (FR) : 02/212 31 61, gsm : 0476/48 67 79, francoise.deboe@cntr.be